Skarga na decyzję administracyjną 

Legitymacja do wniesienia skargi na decyzję administracyjną 

Legitymację do wniesienia skargi mają podmioty, które mają interes prawny w jej wniesieniu. Istotą legitymacji skargowej jest uprawnienie do żądania przeprowadzenia kontroli określonego aktu, czynności organu administracji publicznej, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania przez sąd administracyjny w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem. Interes prawny wyraża się zatem w żądaniu dokonania przez sąd oceny zgodności przedmiotu zaskarżenia z obiektywnym porządkiem prawnym. Skarga może przy tym dotyczyć jedynie własnej sprawy administracyjnej skarżącego. Uznać należy, że interes prawny we wniesieniu skargi do sądu administracyjnego mają następujące podmioty: 

• strona, która brała udział w postępowaniu administracyjnym w oparciu o interes prawny wywodzony z prawa materialnego; 
• podmiot, którego interesu prawnego wynikającego z prawa materialnego dotyczyło postępowanie administracyjne, a który nie brał udziału w tym postępowaniu; 
• podmiot, który został błędnie potraktowany jako strona postępowania administracyjnego mimo braku interesu prawnego; 
• podmiot, który błędnie uznał, że decyzja dotyczy jego interesu prawnego (tak też: W. Chróścielewski, glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dn. 27 stycznia 2004 r., sygn. III SA 1617/02, OSP 2005/11, poz. 128). 

Tryb wniesienia skargi na decyzję administracyjną 

Skargę do sądu administracyjnego co do zasady wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi. Przepisy prawa postępowania przed sądami administracyjnymi przewiduję jednak istotne odstępstwo od zasady, że skargę do sądu administracyjnego wnosi się za pośrednictwem organu, a mianowicie, że termin do wniesienia skargi uważa się za zachowany także wtedy, gdy przed jego upływem strona wniosła skargę wprost do sądu administracyjnego. W takim wypadku sąd ten niezwłocznie przesyła skargę odpowiednio do organu, który wydał zaskarżone rozstrzygnięcie, wydał akt lub podjął inną czynność, będącą przedmiotem skargi. Wniesienie skargi bezpośrednio do sądu administracyjnego jest zatem skuteczne, a termin do wniesienia skargi uważa się za zachowany (jest to tzw. pośredni tryb wnoszenia skargi). Potwierdził to Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z dn. 17 czerwca 2014 r. (sygn. II GZ 295/14, LEX nr 1490526), w którym orzekł, że „narusza zasady dobrej administracji zwrot skargi do nadawcy, jeżeli okoliczności zawarte w korespondencji w sposób oczywisty pozwalają ustalić organ właściwy, do którego była ona adresowana”. 

Dokonanie autokontroli przez organ po wniesieniu skargi

Po wpłynięciu skargi do organu administracji publicznej powinien on rozważyć możliwość dokonania autokontroli polegającej na uwzględnieniu skargi w całości, która stanowi odstępstwo od zasady związania organu wydaną przez siebie decyzją od chwili jej doręczenia czy ogłoszenia. Choć organ administracji stosuje instytucję autokontroli z urzędu i nie jest związany granicami skargi, skarżący może w skardze zawrzeć wniosek o dokonanie przez organ autokontroli. W takiej sytuacji organ administracji publicznej powinien rozpatrzyć zasadność weryfikacji zaskarżonego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania pod względem ich zgodności z prawem. Warunkiem skorzystania z instytucji autokontroli jest uwzględnienie przez organ administracji publicznej skargi w całości, co oznacza stwierdzenie, że zarówno zarzuty, jak i wnioski oraz wskazana w treści skargi podstawa prawna są uzasadnione. Uwzględnienie skargi w całości oznacza osiągnięcie stanu, w którym istota sprawy zostanie rozstrzygnięta zgodnie z oczekiwaniami skarżącego, wynikającymi z treści skargi (w przypadku skargi na decyzję, uwzględniając skargę w całości, organ uchyla zaskarżoną decyzję i wydaje nową decyzję). 

Termin do wniesienia skargi na decyzję administracyjną 

Zgodnie z art. 53 § 2 p.p.s.a. skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności, jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi. Sąd, po wniesieniu skargi, może uznać, że uchybienie tego terminu nastąpiło bez winy skarżącego i rozpoznać skargę. Skargę wnosi się zatem co do zasady w terminie 30 dni. Od powyższej zasady istnieją jednak liczne ustawowe wyjątki (zawarte w art. 53 § 2a i 2b p.p.s.a. oraz w przepisach szczególnych). Datą początkową terminu wniesienia skargi jest następny dzień po dniu, w którym skarżącemu doręczono lub ogłoszono podlegające zaskarżeniu rozstrzygnięcie w sprawie. Powyższa reguła dotyczy rozstrzygnięć w sprawach indywidualnych, tj. decyzji administracyjnych oraz postanowień wydawanych w administracyjnym postępowaniu jurysdykcyjnym, egzekucyjnym i zabezpieczającym, a także pisemnych interpretacji przepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach, opinii zabezpieczających i odmów ich wydania. Wniesienie skargi w terminie stanowi przesłankę jej dopuszczalności; jest to termin ustawowy, a zatem nie jest dopuszczalne jego przedłużenie lub skrócenie przez sąd. 

Skarga na decyzję administracyjną a obowiązek wyczerpania środków zaskarżenia 

W postępowaniu sądowoadministracyjnym obowiązuje zasada, że postępowanie to nie powinno zastępować postępowania administracyjnego. Oznacza to, że postępowanie sądowoadministracyjne nie może zostać wszczęte, dopóki toczy się postępowanie administracyjne lub nie zostały wykorzystane środki weryfikacji w postępowaniu administracyjnym aktów, czynności, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania przez organ administracji, dostępne dla podmiotu, który chce zainicjować postępowanie sądowoadministracyjne. Skuteczne wniesienie skargi wymaga zatem wyczerpania środka zaskarżenia, którym jest zwyczajny środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub ponaglenie. Przez „wyczerpanie środków zaskarżenia” należy rozumieć sytuację, kiedy strona postępowania administracyjnego lub podmiot na prawach strony złoży jeden z wyżej wymienionych, przysługujący od danego aktu czy czynności, środek zaskarżenia.