Scroll Top

Subsydiarny oskarżyciel posiłkowy

2023-12-29

Wystąpienie z subsydiarnym aktem oskarżenia umożliwia pokrzywdzonemu samodzielne oskarżanie w sprawach o czyny ścigane w trybie publicznym. Subsydiarne oskarżenie posiłkowe jako wyjątek od oskarżania w trybie publicznym jest oparte na założeniu, że prokurator, mimo przyznania przez sąd racji pokrzywdzonemu żądającemu ścigania, takiego ścigania ponownie odmawia. Tryb ten zarazem zapobiega wnoszeniu oczywiście bezzasadnych oskarżeń, zwłaszcza że istnieje obowiązek sporządzenia i podpisania aktu oskarżenia przez adwokata, radcę prawnego albo radcę Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej (art. 55 § 2 k.p.k.), a z drugiej strony umożliwia pokrzywdzonemu samodzielne oskarżenie.
SKORZYSTAJ Z NASZYCH USŁUG
Zadzwoń lub napisz do nas!
Telefon: +48 502 337 071
e-mail: sekretariat@kosikowska.pl
lub adwokat@kosikowska.pl

    Kiedy możliwe jest wystąpienie z subsydiarnym aktem oskarżenia

    Subsydiarny akt oskarżenia jest ściśle powiązany z art. 330 k.p.k., który reguluje tryb postępowania w związku z wniesieniem subsydiarnego aktu oskarżenia. Aby pokrzywdzony mógł wnieść w sprawie publicznoskargowej subsydiarny akt oskarżenia muszą być łącznie spełnione następujące przesłanki:

    1. uprawniony organ procesowy prowadzący postępowanie karne, nie widząc podstaw do wniesienia aktu oskarżenia, wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia, które następnie zostanie uchylone przez sąd na skutek zażalenia wniesionego przez pokrzywdzonego;
    2. po uchyleniu przez sąd postanowienia o zaniechaniu ścigania (umorzeniu postępowania lub odmowie wszczęcia postępowania) organ prowadzący postępowanie nie znajduje nadal podstaw do wniesienia aktu oskarżenia i wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie wszczęcia postępowania;
    3. wydane ponownie przez prokuratora postanowienie o zaniechaniu ścigania zostanie zaskarżone przez pokrzywdzonego do prokuratora nadrzędnego;
    4. prokurator nadrzędny utrzyma w mocy zaskarżone postanowienie;
    5. pokrzywdzony, który co najmniej dwukrotnie wykorzystał uprawnienia do wniesienia zażalenia przewidziane w art. 306 § 1 i 1a (dotyczy wniesienia zażalenia na postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia), w tym zaskarżył postanowienie utrzymane w mocy przez prokuratora nadrzędnego, wniesie do sądu subsydiarnego akt oskarżenia w terminie miesiąca od doręczenia pokrzywdzonemu zawiadomienia o postanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia;

     

    Warunki formalne subsydiarnego aktu oskarżenia

    Należy pamiętać, że akt oskarżenia wniesiony przez pokrzywdzonego powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata, radcę prawnego lub radcę Prokuratorii Generalnej, z zachowaniem warunków określonych w art. 332 i 333 § 1 k.p.k. (przepisy te dotyczą elementów, jakie powinien zawierać akt oskarżenia), a nadto do aktu oskarżenia należy załączyć zawiadomienie o postanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia wraz z odpisem postanowienia prokuratora nadrzędnego wydanego na podstawie art. 330 § 2 k.p.k. (tj. postanowienie o umorzeniu postępowania lub odmowie jego wszczęcia w przypadku gdy organ prowadzący postępowanie nadal nie znajdował podstaw do wniesienia aktu oskarżenia). Ponadto do aktu oskarżenia należy dołączyć po jednym odpisie aktu oskarżenia dla każdego oskarżonego oraz dla prokuratora, a także załączyć dowód uiszczenia zryczałtowanej równowartości wydatków (art. 640 k.p.k. w zw. z art. 621 k.p.k.).

     

    Termin wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia

    Miesięczny termin wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia jest terminem prekluzyjnym, co oznacza, że nie podlega przywróceniu i jest nieprzekraczalny. Innymi słowy, jego upływ skutkuje bezwzględnym brakiem możliwości wniesienia przez oskarżyciela subsydiarnego aktu oskarżenia. Termin ten należy obliczać od daty doręczenia pokrzywdzonemu zawiadomienia o postanowieniu prokuratora nadrzędnego o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia, a nie od daty zawiadomienia o takim postanowieniu pełnomocnika pokrzywdzonego (wyrok Sądu Najwyższego z dn. 29 lipca 2015 r., sygn. II KK 98/15, KZS 2015/7–8, poz. 27; postanowienie Sądu Najwyższego z dn. 11 marca 2015 r., sygn. V KZ 6/15, LEX nr 1682153; wyrok Sądu Najwyższego z dn. 26 lutego 2014 r., sygn. III KK 6/14, LEX nr 1455369).

     

    Inny pokrzywdzony tym samym czynem

    Często bywa tak, że jednym przestępstwem jest pokrzywdzonych kilka osób (np. w wyniku katastrofy w ruchu lądowym, pobicia itp.), a subsydiarny akt oskarżenia z zachowaniem ustawowego terminu miesiąca zdecyduje się wnieść tylko jeden z pokrzywdzonych lub tylko jeden z pokrzywdzonych miał możliwość wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia z uwagi na to, że tylko on skarżył decyzję o zaniechaniu ścigania (o odmowie wszczęcia postępowania lub umorzeniu postępowania). W takiej sytuacji inny pokrzywdzony tym samym czynem może aż do rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej przyłączyć się do postępowania (art. 55 § 3 k.p.k.). Pokrzywdzony, który nie zaskarżył postanowienia o zaniechaniu ścigania (umorzeniu lub odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego), nie ma prawa do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia, a jedynie na podstawie art. 55 § 3 k.p.k. może przyłączyć się do postępowania, jeżeli tylko inny z pokrzywdzonych tym samym przestępstwem złoży subsydiarny akt oskarżenia. Innymi słowy, wniesienie aktu oskarżenia przez jednego z pokrzywdzonych wyklucza wniesienie go przez innych.

    Zobacz również