Umowa konsorcjum

Czym jest konsorcjum?

Konsorcjum to struktura zrzeszająca kilka podmiotów gospodarczych na ustalony czas w celu wspólnej realizacji określonego przedsięwzięcia. Umowa konsorcjum stanowi zatem porozumienie między przedsiębiorcami, którzy samodzielnie nie byliby w stanie wykonać danego projektu. Konsorcjum pozwala na połączenie sił przedsiębiorców, co przy odpowiednim podziale między nimi zadań, pozwala uzyskać określony rezultat. Forma konsorcjum pojawiła się i rozwinęła w praktyce w celu ubiegania się o uzyskanie zamówienia publicznego. Ma to związek z treścią art. 23 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych („p.z.p,”), zgodnie z którym wykonawcy mogą wspólnie ubiegać się o udzielenie zamówienia, przy czym w świetle art. 2 pkt 11 p.z.p. wykonawcą jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie zamówienia publicznego, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie zamówienia publicznego. Na podstawie art. 23 ust. 3 p.z.p. przepisy dotyczące wykonawcy stosuje się odpowiednio do wykonawców, którzy wspólnie ubiegają się o udzielenie zamówienia publicznego. Konsorcjum ma na celu kumulację (połączenie) potencjałów przedsiębiorców: ekonomicznego, finansowego, technicznego, ludzkiego, ale również doświadczenia, co w założeniu ma umożliwić tym przedsiębiorcom uczestnictwo w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego i jego uzyskanie lub w innym, dużym projekcie, wymagającym kompleksowej wiedzy.

Kiedy warto zawrzeć umowę konsorcjum?

W założeniu współpraca w formie konsorcjum jest przeznaczona dla podmiotów, które same nie byłyby w stanie uzyskać zamówienia publicznego. W wyniku zawartej umowy konsorcjum jej członkowie łączą bowiem swoje potencjały ekonomiczne i finansowe, ale również zasoby ludzkie i techniczne (sprzętowe), co ma pozwolić na efektywny start w przetargu, czyli uzyskanie zamówienia publicznego, a następnie jego wykonanie. W założeniu zatem taka kooperacja powinna służyć słabszym przedsiębiorcom, którzy startując samodzielnie, nie byliby w stanie pokonać konkurentów. I chociaż konsorcjanci, którzy wspólnie ubiegają się o zamówienie publiczne, składają wspólną ofertę jako konsorcjum, to w świetle prawa są to odrębne podmioty (odrębni przedsiębiorcy), których w praktyce połączył wspólny cel gospodarczy. Wspólne przystąpienie do przetargu i złożenie wspólnej oferty nie oznacza bowiem, że przedsiębiorcy tracą swoją odrębność prawną i stają się jednym przedsiębiorcą.

Czas trwania konsorcjum

Konsorcjum najczęściej ma charakter tymczasowy i jest rozwiązywane po osiągnięciu celu, do którego zostało powołane. Podmioty tworzące konsorcjum są niezależne w swoich dotychczasowych działaniach, a w działaniach związanych z samym konsorcjum realizują wspólny cel. Konsorcjanci są uprawnieni do występowania w obrocie prawnym wspólnie z uwagi na zawartą umowę konsorcjum, złożenie wspólnej oferty i istniejącą w polskim prawie cywilnym możliwość występowania w charakterze strony więcej niż jednej osoby.

Korzyści z zawarcia konsorcjum

Umowa konsorcjum zazwyczaj zawierana jest w sytuacji ogłoszenia przetargów publicznych. Wówczas zamawiający wymaga od wykonawców obsługi na najwyższym poziomie na wszystkich polach działalności, które objęte są zamówieniem. Konsorcjum jest często pożądaną formą współpracy, gdyż może prowadzić do podniesienia efektywności działania przedsiębiorców w nim uczestniczących, pozwolić im na wdrażanie nowych technologii, wiedzy, know-how itd., co powinno skutkować zwiększeniem konkurencyjności na rynku.

Umowa konsorcjum a zmowa przetargowa

O tym, że jedną z form zmowy przetargowej może być także konsorcjum przesądza wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 8 czerwca 2016 r. (sygn. akt VI ACa 651/15), w którym sąd przesądził, iż nie można zgodzić się ze stanowiskiem, zgodnie z którym statusu zmowy przetargowej w rozumieniu art 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie mają tzw. konsorcja przetargowe, polegające na złożeniu przez dwóch lub więcej niezależnych przedsiębiorców jednej oferty w ramach danego przetargu. Ponadto UOKiK w decyzji nr 38/2012 z dnia 31 grudnia 2012 r. wyznaczył pewne ogólne zasady, które podmioty gospodarcze powinny przestrzegać, by nie zostać posądzonymi m. in. o zmowę przetargową.

• Należy dokonać wstępnej oceny czy współdziałanie w ramach konsorcjum było dla danych podmiotów konieczne – czy zdołaliby osiągnąć zamierzony cel, działając indywidualnie, a dodatkowo także czy taka kooperacja podmiotów nie byłaby związana z eliminacją potencjalnej konkurencji ze strony innych przedsiębiorców.
• Warunek ten nawiązuje do poprzedniego i bada zasadność zawarcia umowy konsorcjum pod względem określonych korzyści gospodarczych, czyli że działanie konsorcjum:
  • ma wpływ na polepszenie produkcji, rozwoju technologicznego albo gospodarczego,
  • nie eliminuje działalności konkurencji,
  • zapewnia nabywcom albo użytkownikom wartość dodaną,
  • jest warunkiem sine qua non (koniecznym i niezbędnym) do osiągnięcia korzyści.

Dlatego też każda forma kooperacji dwóch lub więcej podmiotów powinna zostać poddana wnikliwej ocenie, by uniknąć niespodziewanych konsekwencji prawnych takiego działania w przyszłości.