Władza rodzicielska stanowi ogół praw i obowiązków względem dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy i strzeżenie jego interesów. Ingerencja władzy państwowej w wykonywanie przez rodziców władzy rodzicielskiej może przybrać postać jej ograniczenia, zawieszenia lub pozbawienia.
Rozwód z orzeczeniem o winie
2023-03-21
Wina w rozkładzie pożycia
Zgodnie z art. 56 § 1 k.r.o. jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd rozwiązał małżeństwo przez rozwód. Orzekając rozwód sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia (art. 57 § 1 k.r.o.). Pojęcie winy nie zostało zdefiniowane na gruncie prawa rodzinnego, zatem zastosowanie ma tu ogólne rozumienie winy z prawa cywilnego. Wedle niego na winę składają się dwa elementy: obiektywny (w postaci naruszenia określonej normy postępowania) i subiektywny (określający stosunek psychiczny osoby do własnego zachowania się lub do zaniechania). Dla przypisania winy oba te elementy składowe muszą występować łącznie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 listopada 1997 r., sygn. I CKN 306/97, LEX nr 484738). W orzecznictwie Sądu Najwyższego powszechnie przyjmuje się, że element obiektywny występuje wtedy, gdy zachowanie małżonka narusza jego obowiązki ustawowe lub wypływające z zasad współżycia społecznego (np. równość praw i obowiązków małżonków, wspólne rozstrzyganie o sprawach rodziny, obowiązek zaspokajania potrzeb rodziny) lub zasad współżycia społecznego i prowadzą do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., sygn. IV CK 406/02, LEX nr 529700). Jeśli chodzi o sprzeczność z prawem, to mogą być brane pod uwagę regulacje z różnych dziedzin prawa, np. prawa karnego czy cywilnego. Z kolei element subiektywny winy oznacza możliwość przewidywania znaczenia i skutków zachowania się oraz możliwość podjęcia i ujawnienia woli co do nastąpienia określonych skutków. Sąd Najwyższy wskazał, że element subiektywny polega na naganności zachowań, inaczej mówiąc – na zarzucalności czynów czy zaniechań. W ocenie sięgamy po określenia: zachowanie naganne, niegodziwe, niemoralne, złe (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1997 r., sygn. I CKN 597/97, LEX nr 32963).
Wina obojga małżonków
Artykuł 57 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie wprowadza rozróżnienia stopnia winy małżonków. Podstawą przyjęcia winy małżonka jest ustalenie, że jego zachowanie przyczyniło się do powstania lub pogłębienia rozkładu, obojętne natomiast dla oceny winy jest to, w jakim stopniu każde z małżonków przyczyniło się do tego. Nierówny stopień winy małżonków nie stanowi przeszkody do uznania ich współwinnymi rozkładu pożycia. Małżonek, który zawinił powstanie jednej z wielu przyczyn rozkładu, musi być uznany za współwinnego, chociażby drugi małżonek dopuścił się wielu, i to cięższych, przewinień (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2000 r., sygn. V CKN 323/00, LEX nr 52485).
Związek przyczynowy
Należy mieć na uwadze, że warunkiem koniecznym do przypisania małżonkowi winy za rozkład pożycia jest istnienie związku przyczynowego pomiędzy jego zachowaniem a rozkładem pożycia. Kwestia winy rozkładu pożycia jest bowiem nierozerwalnie związana z okolicznościami, które doprowadziły do zaniku więzi uczuciowych, fizycznych i gospodarczych między małżonkami i nie jest możliwe przypisanie któremukolwiek z małżonków winy bez ustalenia, że swoim działaniem przyczynił się do rozkładu pożycia. Orzekając w przedmiocie winy, sąd powinien m.in. ustalić, czy pomiędzy zachowaniem się małżonka a powstałym rozkładem pożycia małżeńskiego istnieje związek przyczynowy. Nie każde bowiem naruszenie obowiązków małżeńskich stanowić będzie o winie danego małżonka, lecz tylko te, które miało wpływ na spowodowanie (bądź utrwalenie) rozkładu pożycia małżeńskiego (wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2010 r., sygn. I ACa 35/10, LEX nr 1120365). Oznacza to, że w zawinieniu w rozkładzie pożycia małżeńskiego nie mieszczą się wszelkie negatywne zachowania małżonków w czasie funkcjonowania ich związku, a tylko te, które małżonkowie odczuwali jako niszczące dla ich związku.
Orzekanie o winie rozkładu pożycia
Sąd w przedmiocie winy w wyroku orzekającym rozwód, zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 57 § 1 i 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w zależności od okoliczności sprawy rozważa następujące warianty:
- na zgodne żądanie małżonków zaniecha orzekania o winie;
- ustala, że oboje małżonkowie są winni rozkładu pożycia;
- ustala, że jeden z małżonków jest winny rozkładu pożycia;
- ustala, że żaden z małżonków nie jest winny rozkładu pożycia.
Orzekając rozwód, sąd orzeka także, czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia; wynika z tego, że dopuszczalne jest orzeczenie rozwodu również w sytuacji, gdy doszło do zupełnego i trwałego rozkładu pożycia małżeńskiego, jednak nie został on spowodowany zawinionymi działaniami małżonków i żadnej ze stron nie można przypisać winy za rozkład.
Jak długo trwa rozwód z orzekaniem o winie?
Nie można jednoznacznie stwierdzić, jak długo będzie trwało postępowanie rozwodowe, w którym orzeka się o winie jednego z małżonków. Zawsze jednak postępowanie takie trwa dłużej, niż w przypadku spraw rozwodowych bez orzekania o winie. Rozwód z orzeczeniem o winie wymaga bowiem angażowania świadków, dostarczania dowodów i szerokiego, skutecznego argumentowania swoich racji. Zdarza się, że sprawy takie ciągną się latami. Mimo to w niektórych sytuacjach rozwód z orzekaniem o winie jest wskazany, gdyż wygranie takiej sprawy może skutkować przyznaniem alimentów na rzecz małżonka.
Zobacz również
Wydziedziczenie – wbrew powszechnemu rozumieniu tego słowa – stanowi rozrządzenie testamentowe, na mocy którego spadkodawca pozbawia wskazaną osobę (małżonka, zstępnego lub rodzica) prawa do zachowku.
Upadłość nazywana jest potocznie bankructwem, które dotyka nie tylko firmy i przedsiębiorców, ale także osoby fizyczne. Postępowanie upadłościowe stanowi procedurę wszczynaną w sytuacji, gdy dłużnik staje się niewypłacalny.
Co zrobić, gdy otrzymaliśmy pozew rozwodowy? Podstawową kwestią jest złożenie odpowiedzi na pozew, choć nie zawsze jest to konieczne.
Zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego dziedziczenie może przybrać formę dziedziczenia testamentowego lub dziedziczenia ustawowego.
Dziedziczenie po rodzicach jest najczęstszą sytuacją, wobec której dzieci zmarłych wchodzą w posiadanie majątku po rodzicach.