Zniesienie współwłasności

Czym jest zniesienie współwłasności?

Współwłasność to sytuacja, gdy własność tej samej rzeczy przysługuje niepodzielnie kilku osobom (art. 195 k.c.). Zniesienia współwłasności może co do zasady żądać każdy ze współwłaścicieli (art. 210 k.c.). Zniesienie współwłasności odbywa się najczęściej w drodze podziału przedmiotu współwłasności, co może obejmować podział fizyczny (np. podział nieruchomości na działki) lub podział przez sprzedaż mienia i podział uzyskanych środków między współwłaścicieli. Jeśli współwłaściciele nie mogą dojść do porozumienia, sprawa trafia do rozpoznania sądu, który podejmuje decyzję o sposobie zniesienia współwłasności.

Umowne zniesienie współwłasności

Umowne zniesienie współwłasności to najprostsza i najkorzystniejsza forma zniesienia współwłasności. Polega na tym, że współwłaściciele zawierają umowę, na mocy której wspólnie i zgodnie decydują, w jaki sposób podzielić przedmiot współwłasności. W ramach takiej umowy mogą ustalić podział mienia w sposób fizyczny, sprzedaż wspólnej nieruchomości czy też przekazanie części mienia jednemu z współwłaścicieli. Umowa o zniesienie współwłasności powinna być zawarta na piśmie, a w przypadku nieruchomości musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego. Umowne zniesienie współwłasności pozwala współwłaścicielom samodzielnie ustalić warunki podziału, co daje im dużą elastyczność i pozwala uniknąć kosztów sądowych.

Zniesienie współwłasności przy braku zgody

W przypadku braku zgody między współwłaścicielami co do sposobu podziału rzeczy wspólnej, zniesienie współwłasności staje się bardziej skomplikowane. W takiej sytuacji jeden ze współwłaścicieli może wystąpić do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności, wskazując preferowany sposób podziału rzeczy. Ostateczna decyzja co do sposobu podziału mienia będzie wówczas należała do sądu, który weźmie pod uwagę interesy stron, wartość przedmiotu współwłasności oraz inne okoliczności. W przypadku nieruchomości sąd może zdecydować o jej podziale fizycznym (np. podzieleniu gruntu na działki) lub sprzedaży nieruchomości i podziale uzyskanej kwoty. Jeśli sąd zdecyduje o sprzedaży, współwłaściciele kolejno będą zobowiązani do podziału uzyskanych środków zgodnie z posiadanymi udziałami.

Wniosek o zniesienie współwłasności

Aby rozpocząć procedurę sądowego zniesienia współwłasności, współwłaściciel musi wystąpić ze stosownym wnioskiem do sądu. Wniosek powinien zawierać przede wszystkim określenie przedmiotu współwłasności, czyli szczegóły dotyczące mienia, które ma zostać podzielone, wykaz współwłaścicieli (a więc danych osób, które są właścicielami danej rzeczy) oraz proponowaną formę podziału. Wniosek o zniesienie współwłasności składa się do sądu cywilnego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości lub siedziby osoby posiadającej mienie. Sąd na rozprawie rozpatruje sprawę i podejmuje decyzję o podziale.

Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego

W przypadku współwłasności gospodarstwa rolnego, proces zniesienia współwłasności może być bardziej skomplikowany, zwłaszcza jeśli chodzi o podział nieruchomości. Gospodarstwa rolne często stanowią całość, która nie jest łatwa do podzielenia, co sprawia, że zniesienie współwłasności może wymagać dużych nakładów finansowych lub przekształcenia nieruchomości. Ponadto w przypadku gospodarstwa rolnego priorytetem będzie zawsze zapewnienie prawidłowej gospodarki rolnej, czyli dalszego prawidłowego funkcjonowania gospodarstwa.

Zniesienie współwłasności – koszt

Koszt zniesienia współwłasności zależy od kilku czynników, takich jak wartość przedmiotu współwłasności, sposobu przeprowadzenia podziału oraz ewentualnych dodatkowych kosztów (związanych np. z koniecznością powołania biegłego).

Pomoc adwokata w zniesieniu współwłasności

Zniesienie współwłasności może być skomplikowanym procesem, w trakcie którego pomoc adwokata może okazać się niezbędna. Nasi specjaliści pomogą w przygotowaniu odpowiednich wniosków sądowych, doradzą przy wyborze najlepszego sposobu podziału mienia i będą reprezentować klienta przed sądem. Wspieramy także w negocjacjach między współwłaścicielami, aby doprowadzić do umownego zniesienia współwłasności, co pozwoli zaoszczędzić czas i koszty związane z postępowaniem sądowym.

Bibliografia:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 z późn. zm.)
2. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024, art. 213