Sprzedaż spółki

Sprzedaż spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Pierwszym istotnym elementem jest zbycie udziałów. Dla skutecznego dokonania sprzedaży udziałów co do zasady nie jest zatem wymagana zgoda innej osoby (wspólnika) lub organu spółki (najczęściej zarządu lub zgromadzenia wspólników). Wyjątek stanowi sytuacja, w której umowa spółki przewiduje jakiekolwiek ograniczenia. Zgodnie bowiem z art. 182 § 1 k.s.h. zbycie udziału, jego części lub ułamkowej części udziału oraz zastawienie udziału umowa spółki może uzależnić od zgody spółki albo w inny sposób ograniczyć. Mimo że uzależnienie zbycia udziałów od wcześniejszego wyrażenia zgody spółki jest opcją fakultatywną, to jednak praktyka pokazuje, że w umowach spółek z ograniczoną odpowiedzialnością bardzo często można spotkać różne ograniczenia w przedmiocie sprzedaży udziałów, w tym również w zakresie konieczności uzyskania zgody na dokonanie ich sprzedaży. Ponadto, jeśli w spółce mamy do czynienia z więcej niż z jednym właścicielem, to wówczas wszyscy udziałowcy będą musieli wyrazić zgodę na sprzedaż. Należy pamiętać także o tym, że po dokonaniu czynności zbycia udziałów trzeba dokonać zmiany wpisu w księdze udziałów. Za wprowadzenie odpowiednich zapisy w księdze udziałów po uzyskaniu informacji o zmianie wspólnika odpowiedzialny jest zarząd. Kolejnym krokiem jest przygotowanie i złożenie wniosku do KRS o wpis zaistniałych zmian. Ostatnim etapem zbycia udziałów jest aktualizacja CRBR.

Sprzedaż spółki z o.o. a obowiązek podatkowy

Zbycie udziałów wiąże się także z obowiązkami podatkowymi – od czynności tej należy bowiem zapłacić podatek PCC (kupujący udziały musi tego dokonać w ciągu 14 dni od dnia zawarcia umowy sprzedaży do wysłania deklaracji PCC-3; w tym terminie powinien też zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 1% od kwoty sprzedaży udziałów). Oprócz podatku PCC może zaistnieć także konieczność opłacenia podatku dochodowego, jako że zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT odpłatne zbycie udziałów w spółce z o.o. uważa się za przychód z kapitałów pieniężnych, a zgodnie z art. 30b ww. ustawy, przychód ten podlega opodatkowaniu podatkiem wg stawki 19% (przy czym opodatkowaniu podlega dochód stanowiący różnicę pomiędzy przychodem a kosztem podatkowym).

Sprzedaż spółki komandytowej

Wspólnikom spółek komandytowych (komplementariuszom i komandytariuszom) nie przysługują udziały w potocznym tego słowa znaczeniu. Każdy z nich posiada bowiem ogół praw i obowiązków wspólnika. Oznacza to, że wspólnik spółki komandytowej (podobnie jak spółki jawnej, o czym będzie mowa w dalszej części tekstu) zawsze posiada jeden ogół praw i obowiązków w spółce – niemożliwa jest zatem sprzedaż tylko ich części.

Sprzedaż spółki cywilnej

Spółka cywilna regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego, które nie przewidują możliwości zbycia przez wspólnika swojego udziału. Nie jest to również możliwe nawet wobec zgody pozostałych wspólników na taką czynność. Powyższe oznacza, że sprzedaż udziałów spółki cywilnej nie jest możliwa. W przypadku spółki cywilnej – wobec wystąpienia konieczności wprowadzenia zmian – możliwa jest sprzedaż przedsiębiorstwa spółki cywilnej, aport przedsiębiorstwa spółki cywilnej do spółki handlowej, przekształcenie spółki cywilnej w spółkę prawa handlowego oraz sprzedaż udziałów spółki handlowej, wypowiedzenie przez wspólnika swojego udziału lub zmiana wspólników spółki cywilnej.

Sprzedaż spółki jawnej

Jako że spółka jawna nie posiada udziałów, możliwe jest jedynie zbycie ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki, które wynikają z pełnienia tej funkcji. Wspólnik spółki jawnej posiada ogół praw i obowiązków w spółce, zatem niemożliwym jest sprzedanie jedynie jego części – sprzedaż zawsze dotyczy całości tych praw i obowiązków. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych przychód z tytułu sprzedaży ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej zalicza się do przychodów z tytułu zbycia praw majątkowych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT). W przypadku przeniesienia ogółu praw i obowiązków wspólnika na inną osobę, za zobowiązania występującego wspólnika związane z uczestnictwem w spółce i zobowiązania tej spółki odpowiadają solidarnie występujący wspólnik oraz wspólnik przystępujący do spółki. Z kolei z art. 18 ustawy o PIT wynika, że przychód uzyskany przez osobę fizyczną z tytułu odpłatnego przeniesienia ogółu praw i obowiązków w spółce jawnej jest przychodem z praw majątkowych. Przychód ze sprzedaży udziału spółce jawnej rozlicza się na zasadach ogólnych tj. wg. skali podatkowej (art. 27 ust. 1 ustawy PIT) wykazywany jest w rocznym zeznaniu podatkowym.

Sprzedaż spółki akcyjnej

Sprzedaż akcji spółki akcyjnej obarczona jest wieloma wymogami, spośród których należy wskazać przede wszystkim na formę sprzedaży, która jest możliwa w jednej z trzech form:

• w formie pisemnej, ale podpisanej w obecności pracownika podmiotu prowadzącego rejestr akcjonariuszy,
• w formie pisemnej z podpisami poświadczonymi notarialnie (przy czym w przypadku, gdy umowa jest podpisywana przed notariuszem zagranicznym wymagana jest także legalizacja dokumentu i tłumaczenie przysięgłe na język polski),
• w formie elektronicznej, tj. poprzez podpisanie umowy podpisami kwalifikowanymi przez obie jej strony).

Należy również pamiętać, że sprzedaż akcji obliguje podatnika do rozliczenia podatku dochodowego według stawki 19% oraz do złożenia odrębnego zeznania PIT-38.

Zbywanie akcji w prostej spółce akcyjnej

O ile w klasycznej spółce akcyjnej akcje posiadają określoną wartość nominalną i są ściśle związane z kapitałem spółki, to o tyle w prostej spółce akcyjnej akcje nie posiadają takiej wartości, są niepodzielne i nie stanowią części kapitału akcyjnego spółki. Samo zbywanie akcji w prostej spółce akcyjnej odbywa się jednak na zasadach podobnych do zbywania akcji spółki akcyjnej. Zbycie lub obciążenie akcji powinno być dokonane w formie dokumentowej pod rygorem nieważności.